وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
دانشگاه سوره
دانشکده هنر
پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد کارگردانی تصویر متحرک
عنوان پایان نامه نظری
تأثیر تماشای انیمیشن مشوق نقاشی بر نقاشی های کودکان پیش دبستانی
استاد راهنمای نظری
دکتر کیارش زندی
عنوان پایان نامه عملی
“ضرب المثل هرکسی را بهر کاری ساختند”
به روایت یک آفتاب پرست که دمی دراز دارد!
استاد راهنمای عملی
فرخ یکدانه
استاد مشاور
دکتر فراز رنج پور
چکیده
این تحقیق تلاشی است برای رسیدن به پاسخ سوالاتی در رابطه با اینکه تماشای انیمیشن های مشوق نقاشی چه تأثیری بر نقاشی های کودکان پیش دبستانی دارد و اینکه آیا به اندازه لازم به تولید و پخش این قبیل برنامه ها پرداخته شده است یا خیر. نکته ای که با توجه به موضوع بین رشته ای این رساله در جمع آوری مطالب حاضر در نظر گرفته شده است این بود که از منظر هنر و انیمیشن به مفاهیم و چالش های این موضوع پرداخته شود. یکی از موارد قابل قبول و توجه در ساختار انیمیشمن در نظر گرفتن مخاطب است با توجه به توانایی های هنری کودکان در دوره های مختلف سنی، تحلیلی دقیق بر شناخت مخاطب کودک و رابطه ای که با شیوه های مختلف باز نمود انیمیشن ها برقرار می کند انجام شده است و در نهایت با اجرای یک آزمون که توسط محقق و در شرایط استاندارد انجام گردیده است، تأثیرات انیمیشن های مشوق نقاشی بر نقاشی های کودکان پیش دبستانی در ارتباط با شش متغیر وابسته رنگ، موضوع، کادر، محتوای آموزشی، بازنمایی شکل و تآکید کودک بر بازنمایی این موارد، به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش گردآوری اطلاعات دراین پژوهش، کتابخانه ای، میدانی و تجزیه و تحلیل داده ها به روش کمی و کیفی و از طریق نمودارهای دستی و استدلال های منطقی و عقلانی و محاسبات دقیق آماری بوده است. نتایج به دست آمده، تأثیرپذیری نقاشی های کودکان پیش دبستانی از تماشای انیمیشن مشوق نقاشی، در چهار شاخص موضوع، رنگ، بازنمایی شکل و تأکید را مورد تأیید قرار داده و تأثیرپذیری نقاشی های این کودکان را در دو شاخص کادر و درک محتوای آموزشی رد می کند.
کلید واژگان
کودکان پیش دبستانی، تلویزیون، انیمیشن آموزشی، نقاشی کودک، انگیزش، آموزش هنر.
فهرست
مقدمه.۱
فصل اول: کلیات پژوهش
۱-۱: اهمیت مسئله ۳
۱-۲: اهداف تحقیق ۸
۱-۳: سؤالات کلیدی تحقیق ۹
۱-۴: روش تحقیق .۱۰
فصل دوم: انگیزش و یادگیری
۲-۱: انگیزش ۱۲
۲-۱-۱: هدف یا غایت .۱۳
۲-۱-۲: سائق ۱۳
۲-۲: یادگیری ۱۳
۲-۳: انگیزش و یادگیری .۱۴
۲-۴: الگوهای یادگیری .۱۵
۲-۴-۱: یادگیری به کمک مشاهده .۱۶
۲-۵: نظریه های یادگیری ۱۷
۲-۵-۱: نظریه شرطی (رفتارگرایی) .۱۸
۲-۵-۲: نظریه شناختی ۱۸
۲-۵-۲-۱: نظریه رشد ذهنی پیاژه ۱۹
۲-۵-۲-۲: مفاهیم اصلی نظریه پیاژه ۲۰
۲-۵-۲-۳: استفاده عملی از نظریه پیاژه برای بهبود فرآیند آموزش – یادگیری ۲۱
۲-۵-۳: نظریه یادگیری اجتماعی ۲۲
۲-۵-۳-۱: نظریه برونر ۲۳
۲-۵-۳-۲: کاربرد نظریه برونر در تولید انیمیشن آموزشی ۲۵
فصل سوم:آموزش هنر به کودکان
۳-۱: آموزش هنر ۲۷
۳-۲: آموزش هنر به کودکان .۲۷
۳-۳: نقش بزرگسالان در نقاشی کودک ۲۸
۳-۴: نقش مدرسه در نقاشی کودک .۲۹
۳-۵: ابزار ۳۱
۳-۶: غلط گیری .۳۲
۳-۷: نسخه برداری.۳۲
۳-۸: نکات کلیدی در آموزش نقاشی به کودک .۳۳
۳-۹: اهداف آموزش هنر به کودکان .۳۴
۳-۹-۱: اهداف شیوه آموزشی های – اسکوپ ۳۶
۳-۱۰: آموزش هنر به کودکان پیش دبستانی ۳۷
۳-۱۰-۱: مفاهیم بصری ۳۷
۳-۱۰-۲: مفاهیم ارتباطی .۳۸
۳-۱۰-۳: مفاهیم ابزاری ۳۸
۳-۱۱: کاربرد هنر در آموزش ۳۸
۳-۱۱-۱: رشد اجتماعی – عاطفی .۴۱
۳-۱۱-۲: رشد شناختی ۴۱
۳-۱۱-۳: رشد اجتماعی – فرهنگی .۴۲
۳-۱۱-۴: پیشرفت تحصیلی .۴۲
۳-۱۱-۴-۱: نوشتن ۴۳
۳-۱۱-۴-۲: املاء ۴۳
۳-۱۱-۴-۳: انشاء .۴۴
۳-۱۱-۴-۴: آموزش فلسفه ۴۴
۳-۱۱-۴-۵: ریاضی و حساب ۴۵
۳-۱۲: نقش تربیتی هنر .۴۵
۳-۱۲-۱: ایجاد آرامش ۴۵
۳-۱۲-۲: توانایی پالایش و شگفتی و هیجان .۴۶
۳-۱۲-۳: داشتن نقش اصلاحی غیرمستقیم ۴۶
۳-۱۲-۴: شکوفایی ارزش های اصیل انسانی .۴۷
۳-۱۲-۵: ایجاد خلاقیت و اعتماد به نفس ۴۷
۳-۱۳: تأثیر هنر بر ناتوانی های یادگیری .۴۸
فصل چهارم: کودکان پیش دبستانی
۴-۱: کودکی ۵۱
۴-۲: کودکی اول (نوزادی، شیرخوارگی) .۵۲
۴-۳: کودکی دوم (کودکی میانه) .۵۲
۴-۳-۱: نموّ بدنی ۵۳
۴-۳-۲: تحول شناختی.۵۳
۴-۳-۳: تحول عاطفی۵۶
۴-۳-۴: تحول اخلاقی ۵۷
۴-۳-۵: اجتماعی شدن ۵۸
۴-۳-۶: تحول اجتماعی در ارتباط با همسالان .۵۹
۴-۳-۷: تحول زبانی ۶۱
۴-۴: کودک سوم (کودک پایانی) ۶۱
فصل پنجم: نقاشی کودکان
۵-۱: تاریخچه .۶۴
۵-۲: اهمیت توجه به نقاشی کودکان .۶۸
۵-۲-۱: خلاقیت ۷۰
۵-۲-۲: ارزش های بیانی نقاشی ۷۱
۵-۲-۲-۱: نیاز طبیعی در خدمت تکامل انسان ۷۱
۵-۲-۲-۲: ارزیابی رشد ذهنی کودک و آزمون هوش .۷۱
۵-۲-۲-۳: شناخت و تحلیل مسائل عاطفی و روانی .۷۲
۵-۲-۲-۴: برون ریزی هیجانات ۷۲
۵-۲-۳: هنر درمانی ۷۳
۵-۳: مراحل تکامل ۷۸
۵-۴: نقاشی از دیدگاه کودک .۸۳
۵-۵: انگیزه کودک از کشیدن نقاشی ۸۶
۵-۶: تفاوت های فردی ۹۰
۵-۷: نقاشی کودکان به مثابه هنر .۹۲
۵-۸: هنر کودکان در مقایسه با بزرگسالان .۹۷
۵-۹: تقویت درک هنری کودک .۱۰۰
فصل ششم: کودک، رسانه و انیمیشن
۶-۱: رسانه ۱۰۵
۶-۲: انواع رسانه ۱۰۵
۶-۳: تلویزیون ۱۰۶
۶-۴: مخاطب کودک ۱۰۸
۶-۵: تأثیر تلویزیون بر کودکان .۱۰۹
۶-۶: نحوه برقراری ارتباط کودک با تلویزیون ۱۱۳
۶-۷: علاقه کودکان به تماشای برنامه های تلویزیون .۱۱۶
۶-۸: چگونگی و میزان تماشای تلویزیون در دوران کودکی .۱۲۰
۶-۹: تأثیرات انیمیشن بر کودکان ۱۲۴
۶-۱۰: کودک و انیمیشن ۱۲۶
۶-۱۱: تاریخچه انیمشن های آموزشی ۱۲۷
۶-۱۱-۱: روند تولیدات انیمیشن در سیما ۱۳۰
۶-۱۱-۲: روند تولید انیمیشن های آموزشی در صبا ۱۳۱
فصل هفتم: انیمیشن و دنیای کودک
۷-۱: انیمیشن ۱۳۵
۷-۲: تاریخچه انیمیشن .۱۳۵
۷-۳: تکامل انیمیشن در جهت سرگرمی کودکان۱۳۶
۷-۴: جذابیت های انیمیشن برای کودکان۱۳۸
۷-۴-۱: تکنیک نقاشی متحرک۱۳۸
۷-۴-۲: تکنیک عروسکی.۱۳۹
۷-۴-۳: تکنیک مقوای بریده ۱۳۹
۷-۴-۴: تکنیک خمیری۱۳۹
۷-۴-۵: تکنیک سه بعدی.۱۳۹
۷-۵: ویژگی های مشترک انیمیشن با کودک۱۴۰
۷-۶: فواید استفاده از انیمیشن آموزشی .۱۴۳
فصل هشتم: نتایج یک آزمون
۸-۱: جامعه، نمونه، روش نمونه گیری .۱۴۴
۸-۲: ابزار یا متغیر مستقل.۱۴۵
۸-: متغیر وابسته ۱۴۵
۸-۴: شاخص های پژوهش .۱۴۶
۸-۴-۱: موضوع .۱۴۶
۸-۴-۲: رنگ.۱۴۷
۸-۴-۲-۱: نوع رنگ ۱۴۷
۸-۴-۲-۲: اشباع ۱۴۷
۸-۴-۲-۳: درخشندگی ۱۴۷
۸-۴-۳: شکل .۱۴۸
۸-۴-۴: محتوای آموزشی ۱۴۹
۸-۴-۵: تأکید ۱۴۹
۸-۴-۶: کادر ۱۵۰
۸-۵: روش اجرا ۱۵۰
۸-۶: یافته ها ۱۵۲
۸-۶-۱: موضوع ۱۵۳
۸-۶-۲: رنگ .۱۵۵
۸-۶-۳: شکل .۱۵۷
۸-۶-۴: محتوا ۱۵۹
۸-۶-۵: تأکید ۱۶۱
۸-۶-۶: کادر .۱۶۳
۸-۷: بررسی جزئیات .۱۶۵
صل نهم: بحث، تحلیل و نتیجه گیری .۱۶۷
فصل دهم: گزارش پروژه عملی .۱۹۰
منابع
منابع فارسی ۱۹۴
پایان نامه ها ۱۹۸
منابع انگلیسی .۱۹۹
مقدمه
شرایط زندگی ماشینی امروز، کودکان را از برخی مواهب دوره های گذشته محروم ساخته و در مقابل، شرایط رفاهی و آموزشی بسیار بهتر از کودکان دیروز به آنها بخشیده است. یکی از وظایف رسانه تلویزیون این است که جای خالی بخشی از نداشته ها را تا حدودی برای کودکان پر نماید و نحوه استفاده از داشته های ارزشمند کودکان را به شکلی ظریف و تأثیر گذار به آنان آموزش دهد. با توجه به تطابق قالب انیمیشن با ساختار ذهنی کودکان، تولید برنامه های انیمیشن در جهت دستیابی به اهداف فوق الذکر، بسیار حیاتی است.
همانطور که به نظر می رسد، یکی از کارکردهای تلویزیون استفاده از آن در امر انگیزش و آموزش است. اما دریافت اینکه تلویزیون و انیمیشن ها چگونه می توانند محتوای آموزشی را به کودکان بیاموزند یا آنان را برای پرداختن به مباحث خاصی برانگیزند با رویکردها و مطالعاتی در جهت شناخت مخاطب کودک امکان پذیر خواهد گردید. روشی که کاربرد آن برای گروه های تولیدی برنامه های کودک بسیار مفید خواهد بود، تحقیقی است که به تحقیق مرحله ای شهرت یافته است. مسائلی که در تحقیقات مرحله ای به آنها پرداخته می شود اساسی ترین مسائل برای موفقیت تلاش های انجام یافته محسوب می شوند. ازجمله مسائل این است که آیا کودکان محتوا را دوست دارند؟ آیا به محتوا توجه نشان می دهند؟ آیا کودکان پیام های خواسته و ناخواسته از برنامه درک می کنند؟ آیا این پیام ها خوشایند هستند یا ناخوشایند؟ آیا تماشای این برنامه ها برای کودکان مفید خواهد بود؟ برای دستیابی به اهداف چگونه می توان محتوا را تغییر داد؟ سوال های مربوط به تحقیقات مرحله ای نه حاوی سوال های نظری است و نه روش های ایده آلی دارد. اما قطعاً موجب اصلاح برنامه های تلویزیونی که برای کودکان ساخته شده است می شود. هنگامی که تحقیق مرحله ای با کار افراد ماهر و راهنمایی های می مناسب متخصصان هماهنگ و ترکیب شود، برنامه ساخته شده برای کودکان جذاب و قابل فهم خواهد بود.
بررسی ارتباط تماشای انیمیشن و انگیزه کشیدن نقاشی توسط کودکان مسئله ای است که باعث شکل گیری و جمع بندی رساله حاضر گردیده است. در این تحقیق که شامل ده فصل می باشد، نگارنده در پی تحلیلی بر
